Wieś w Polsce kojarzy się zwykle z cichym, spokojnym miejscem, gdzie życie płynie monotonnie, a o jakiekolwiek atrakcje jest niezwykle trudno. Mieszkańcom większych miejscowości trudno często uwierzyć, że wsie posiadają duży potencjał nie tylko turystyczny, ale i kulturowy. Ten sposób myślenia o wsi ulega jednak zmianie. Coraz więcej pojawia się projektów i działań na rzecz małych miejscowości. Liczne organizacje pozarządowe oraz jednostki samorządowe promują wydarzenia potwierdzające, że wsie i małe miejscowości dysponują dużym potencjałem.Prezentują, w jaki sposób kreatywni mieszkańcy i aktywne instytucje potrafią wykorzystywaćlokalne zasoby – tradycję, kulturę, historię, walory przyrodnicze i krajobrazowe, na rzecz rozwoju lokalnego.Pokazują również jak pomysłowość i zaangażowanie grupy ludzi może prowadzić do zwiększenia aktywności innych mieszkańców wsi, zwiększenia chęci do działania i wychodzenia poza własne podwórko, dbania o rozwój własnej miejscowości.

Realizacja pojedynczych projektów to już duży krok naprzód, jednak dopiero cały program działania stworzony dla konkretnej wsi jest sposobem na przekształcenie jej w Miejsce z Duszą, gdzie dziedzictwo historyczne, kulturowe czy lokalne tradycje to nie tylko tło, ale fundament do rozwoju. Dowodem na to jest działalność Elbląskiego Stowarzyszenia Wspierania Inicjatyw Pozarządowych (ESWIP), które jest twórcą modelu tworzenia miejscowości tematycznych na terenie województwa warmińsko – mazurskiego.

Zainicjowane przez ESWIP partnerstwo „Miejsca z Duszą – miejscowości tematyczne Warmii i Mazur” zrzesza dziesięć społeczności na terenie powiatu elbląskiego ziemskiego i powiatu braniewskiego. Jego celem jest rozwój wsi przy wykorzystaniu potencjału mieszkańców, instytucji, organizacji pozarządowych oraz zasobów środowiska lokalnego. Wioska Dzieci, Cesarskie Kadyny, Osada Pod Kapeluszem, Aniołowo czy Wioska Wiatru i Podcieni to tylko kilka nazw nadanym miejscowościom, które odkryły swój potencjał, wykorzystując istniejące już walory i dokonania oraz organizują coraz więcej ciekawych działań: od warsztatów kulinarnych, przez malownicze trasy spacerowe i atrakcyjne propozycje dla dzieci i młodzieży po zespoły taneczne i rękodzielnicze – każdy znajdzie coś interesującego w wiosce tematycznej.

We wsi Aniołowo znakomicie wykorzystano nazwę miejscowości. Tylko tam można spróbować anielskich ruchańców czy zobaczyć występ zespołu „Angels in the fire”, w którym tutejsza młodzież uczy się tańca z ogniem. Powstała tam trasa spacerowa wśród ciekawych miejscowych zabudowań, pięknych krajobrazów i wypielęgnowanych ogrodów. W trakcie zwiedzania można zobaczyć skansen i odpocząć w Zakątku Aniołów. Najwięcej turystów przyjeżdża tu w trakcie Międzyregionalnego Zlotu Miłośników Aniołów.

Suchacz to wioska, gdzie w 1463 roku Kaprowie stoczyli zwycięską walkę z Krzyżakami i właśnie oni stali się bohaterami tej miejscowości. W wiosce kaperskiej można przebrać w strój z epoki, a także zwiedzić okoliczne, piękne tereny. W trakcie dorocznego festynu można własnoręcznie wybić tradycyjną monetę, poznać historię Kaprów oraz spróbować tutejszych specjałów

Nawet bociany mogą stać się zalążkiem wsi tematycznej. Szczególnie, gdy jest ich wyjątkowo dużo, jak w Pogrodziu, gdzie mieszkańcy postanowili utworzyć wioskę dzieci. Szlakiem bocianich gniazd prowadzi specjalnie przygotowana gra terenowa, niezwykłe atrakcje dla dzieci i ich opiekunów proponuje Powiatowy Przegląd Teatrzyków Dziecięcych, a ważne zadanie integracyjne spełnia Zlot Urodzonych w Pogrodziu. Oprócz tego bardzo aktywnie w miejscowości działają seniorzy, a turyści chętnie biorą udział w festynie Od Grzechu do Grzechotki.

To tylko kilka przykładów miejscowości tematycznych. Miejsc z Duszą jest coraz więcej, nie tylko na Warmii i Mazurach, ale w całej Polsce. W Małopolsce również nie brakuje wsi z „ukrytym” potencjałem, który można odkryć i twórczo wykorzystać. To właśnie zamierza zrobić Fundacja Biuro Inicjatyw Społecznych, która od sierpnia br. realizuje projekt „Miejscowości tematyczne w Małopolsce”.* Celem projektu jestzwiększenie aktywności społecznej i poprawa potencjału zatrudnieniowego na obszarach wiejskich. W ramach projektu, dzięki zaangażowaniu mieszkańców środowisk wiejskich oraz wsparciu podmiotów pracujących na rzecz przeciwdziałania wykluczeniu społecznemu i rozwoju lokalnego, utworzonych zostanie 6 miejscowości tematycznych. Pomysłodawcy wierzą, że nie zabraknie wsiz uśpionym potencjałem i mieszkańców chętnych do działania.A wtedy na mapie Małopolski pojawią się nowe miejsca z duszą...

Więcej informacji nt. modelu miejscowości tematycznej i projektu „Miejscowości tematyczne w Małopolsce” można uzyskać w Fundacji Biuro Inicjatyw Społecznych, pod nr tel. 12/412-15-24.

* projekt współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego

Agnieszka Gabriel

Małgorzata Głuszak

Fundacja Biuro Inicjatyw Społecznych

Projekt współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego